Etkinlik Hakkında

30 Ocak 1923; Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi

30 Ocak 1923 yılında imzalanan Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi Sözleşmesi, Lozan Barış Antlaşması’na ek olarak yapılan, İstanbul’da yaşayan Rumları ve Batı Trakya Müslümanlarını hariç tutarak Türkiye tabiiyetindeki Rum Ortodokslarla, Yunanistan tabiiyetindeki Müslümanların mübadelesini zorunlu tutan sözleşmedir.

Ekim 1923 itibariyle uygulanmaya başlanan Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi Sözleşmesi’yle, 1.200.000 Ortodoks Anadolu’dan Yunanistan’a; 500.000 Müslüman da Yunanistan’dan Türkiye’ye göç etmek zorunda kalmıştır.

Bir mübadil kenti olan Ayvalık, 18.yy’da, zeytin ve zeytine dayalı endüstri sayesinde gelişmeye başlayan, memurlar ve yönetici sınıfı haricinde tamamı Ortodoks Rum nüfustan oluşan bir yerleşimdi. 30 Ocak 1923’te imzalanan Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi Sözleşmesi ile kentin tüm Ortodoks Rum nüfusu Yunanistan’a gönderilmiş, Selanik, Midilli ve Girit’te yaşayan Müslüman-Türk nüfusun bir bölümü de Ayvalık’a yerleştirildi.

1923 yılından sonra mübadil kenti kimliği kazanan Ayvalık, somut ve somut olmayan kültürel miras bağlamında zenginliğini kaybetmemiş aksine Ayvalık’ın üretim, ticaret, sanat, zanaat, mimari ve gastronomi gibi alanlardaki gelişimi ivme kazanmıştır. Zeytin endüstrisindeki sistemleri kullanmaya devam ederek ticari hayatı canlı tutulması, Ortodoks Rumlardan kalan kiliselerin yıkılmadan eklemeler yapılarak cami olarak kullanılmaya başlanması ve sivil mimarlık örnekleri konutların korunarak kullanılması, bunlara ek olarak Girit, Midilli ve Selanik mutfaklarının harmanlanmasıyla oluşan eşsiz yemek kültürü mübadele ile Ayvalık’a yerleşen halkın Ayvalık’ın kimliğine olan katkısını gözler önüne sermektedir.

1923 yılında Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi ile doğup büyüdükleri topraklardan ayrılarak yeni hayatlar kuran Ege’nin iki yakasındaki tüm Mübadilleri saygıyla anıyor, bizlere bıraktıkları “miras” için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Mübadele’nin 100. Yılı anısınına, Ayvalık’ta her yıl olduğu gibi 30 Ocak ‘ta Alibey/Cunda Adasına adaya Müslüman nüfusun ilk ayak bastığı noktada etkinlikler düzenlendi. Konuşmaların ardından, 1923’teki adaya ilk çıkış temsiline Ayvalık Rebetiko Müzik Topluluğu’nun müzik, solo ve koro sesleri eşlik etti.